Teenklachten
Hallux Valgus
Een gewrichtsknobbel wordt over het algemeen gezien als een vergroting van het bot bij het gewricht van de grote teen. Gewrichtsknobbels worden gevormd als de tenen niet meer op hun normale plaats schuiven. Zodra de grote teen verder naar binnen staat richting de andere tenen kan de gewrichtsknobbel groter worden en pijnlijk worden, artritis en stijfheid kunnen zich eventueel ontwikkelen. Hallux valgus of Hallux abducto valgus (HAV) is de naam gebruikt voor de afwijkende positie van de grote teen (zie foto’s) met vorming van een gewrichtsknobbel. Meestal gaan deze twee samen.
Wat zijn de symptomen?
Gewrichtsknobbels beginnen als de grote teen van stand veranderd (deviatie). Door de druk ontwikkelt zich een gewrichtsknobbel aan de binnenkant van de voet bij het gewricht van de grote teen. In dit stadium is de bult meestal niet pijnlijk. Later als de tenen schever gaan staan (deviatie) kan de knobbel pijnlijk worden. Soms ziet het er rood uit en is het opgezwollen. De pijn heeft meestal twee oorzaken:
- De druk van de schoenen op de knobbel
- Pijn veroorzaakt door artritis-achtige klachten door de druk aan de binnenkant van het bot (gewricht).
Meer informatie over symptomen
De beweging van het bot kan beperkt en pijnlijk zijn. Een hamerteen bij de tweede teen komt veel voor in combinatie met een scheve grote teen. Likdoorns en callusvorming kunnen zich ontwikkelen op de gewrichtsknobbel. Door de druk van de grote teen op de andere tenen kunnen ook likdoorns ontstaan aan de buitenkant van de kleine teen en/of tussen de andere tenen. De verandering in druk kan ook een ingegroeide nagel veroorzaken.
Wat veroorzaakt een gewrichtsknobbel?
Het dragen van schoenen welke te smal (puntig) zijn en ervoor zorgen dat de tenen bij elkaar worden gedrukt worden meestal gezien als een van de belangrijkste oorzaken van het ontstaan van gewrichtsknobbels en een hallux valgus en het is zonder meer de belangrijkste factor. Dit is waarschijnlijk de reden dat gewrichtsknobbels veel meer bij vrouwen voorkomen. Maar studies hebben aangewezen dat mensen die niet op schoenen lopen ook gewrichtsknobbels kunnen krijgen, alleen komt dit zeer zelden voor. Als zij toch gewrichtsknobbels krijgen moeten er andere oorzaken dan de schoenen zijn. Een niet te onderschatten factor bij het onstaan van de gewrichtknobbel en de scheve grote teen is de erfelijkheid. De standsafwijkingen ter hoogte van van het middenvoetbeen van de grote teen is hier een duidelijk voorbeeld van.
Het resultaat is een abnormaal looppatroon en de druk op het gewricht gedurende vele jaren in combinatie met slecht schoeisel kan leiden tot instabiliteit in het gewricht welke een hallux valgus en een gewrichtsknobbel kan veroorzaken.
De gewrichtsknobbel op zich is niet erfelijk. Wat men erft is een slecht voettype wat mechanisch kan leiden tot instabiliteit van het gewricht welke uiteindelijk leidt tot gewrichtsknobbels. Hoe snel dit zich ontwikkelt wordt aangenomen is afhankelijk van de schoenen.
Een aantal andere factoren die we kennen. Gewrichtsknobbels kunnen zich vormen na een ongeluk of neuromusculaire problemen. Mensen met een pes (plano) valgus lijken meer kans te maken op het vormen van een gewrichtsknobbel. Sommige activiteiten, zoals ballet, geven een extra druk op het gewricht en kunnen ook een oorzaak zijn.
Download gratis brochure
Behandeling
Er zijn verschillende behandelmethoden welke sterk afhangen van de grootte van de gewrichtsknobbel, hoe scheef de grote teen staat en de zwaarte van de gewrichtsknobbel en hallux valgus en de daarbij behorende oorzaken hiervan. Gewrichtsknobbels zijn meestal progressief en worden groter en pijnlijker met de tijd.
Oefeningen
Het is belangrijk het gewricht soepel te houden daar dit de pijn die zich kan ontwikkelen kan verminderen.
- pak uw grote teen vast met uw hand en strek de teen in alle richtingen. Op het uiterste punt van de rekpositie houdt u het tien tot vijftien seconden vast.
- Pak de grote teen en uw voet vast. Duw de voet van u af en tegelijkertijd trekt u met uw hand de tenen naar uw toe.
- Neem een stuk elastiek en doe deze om beide grote tenen. Spreid uw voeten zodat uw teen er recht uitziet.
Oefeningen kunnen nooit de positie van de grote teen verbeteren maar houdt het alleen maar flexibel.
Podotherapie
Zoals eerder beschreven spelen zowel erfelijke standsafwijkingen in de (voor)voet als de schoen een belangrijke rol bij de hallux valgus. Allereerst zal de podotherapeut zich richten op de aanpak van de standsafwijkingen. Het tweede deel van de behandeling, maar zeker niet minder belangrijk, zijn de adviezen die de podotherapeut zal geven met betrekking tot het te dragen schoeisel.
Hallux Limitus / Rigidus
Stijfheid van het gewricht van de grote teen wordt hallux limitus/rigidus genoemd. Hallux is een medische term voor de grote teen. Wanneer er in het gewricht van de grote teen geen beweging mogelijk is spreken wij van een hallux rigidus. Soms is de beweging in het gewricht van de grote teen onbelast vrij normaal, maar bij belasting van de voet wordt er weinig gebruik gemaakt van het gewricht van de grote teen. Dit noemt men een functionele hallux limitus.
Oorzaken
Verstijving van het gewricht van de grote teen wordt veroorzaakt door bottige afwijkingen, gewrichtsafwijkingen (artrose) en afwijkingen aan de weke delen (o.a. weke delen reuma).
De meest voorkomende oorzaak is de aanwezigheid van een abnormale stand van de middenvoetsbeen van de grote teen. Dit zorgt ervoor dat het gewricht van de grote teen minder vaak gebruikt wordt tijdens het lopen met als gevolg verstijving van het gewricht.
Klachten
Bij de hallux limitus/rigidus ontstaat vaak aan de bovenkant van de voet bij het gewricht een soms pijnlijke knobbel. Artritis (gewrichtsontsteking) komt ook vaak voor bij een hallux limitus/rigidus. Een deel van de mensen klaagt ook over slecht passend schoeisel, met name ter hoogte van het gewricht van de grote teen. Deze klacht is vaak het gevolg van het in omvang toenemen van het gewricht.
Podotherapie
Aan de verstijving van het gewricht is nog conservatief (zonder operatie) of operatief weinig te doen. De podotherapeut zal aan de hand van de afwikkeling van de voet en de functie van de onderste extremiteiten trachten de voet zo optimaal mogelijk te laten afwikkelen, deels met gebruikmaking van het gewricht van de grote teen. Echter, zonder dit gewricht teveel te belasten. Uiteraard hoort hierbij uitgebreid schoenadvies.
Wintertenen
Wintertenen is een pijnlijke en abnormale reactie van de kleine bloedvaten in de huid wanneer zij in aanraking komen met koude temperaturen. Wintertenen verschijnen meestal een aantal uren nadat de huid is blootgesteld aan koude condities. De kou veroorzaakt samentrekking van de kleine bloedvaten in de huid en als de huid weer opwarmt kunnen de kleine bloedvaten niet snel genoeg reageren op de opwarming. Wintertenen komen niet vaker voor in landen waar het koud is en de lucht droog is. Wintertenen komen meestal voor bij mensen met een slechte bloedcirculatie, maar komen ook veel voor bij mensen met een goede circulatie.
Hoe zien wintertenen er uit?
Wintertenen verschijnen in de vorm van kleine, jeukende, rode plekken op de huid. Wintertenen worden pijnlijker naarmate deze zich meer met vocht vullen en krijgen op den duur een blauwe kleur. In sommige gevallen zwellen de wintertenen op. Wanneer de wintertenen uitdrogen laten zij kloven achter in de huid, waardoor de kans op infectie vergroot. Wintertenen komen met name voor op plekken waar de voet wordt blootgesteld aan druk, zoals bij gewrichtsknobbels of wanneer te krappe schoenen veel druk uitoefenen op de tenen.
Wintertenen ontstaan gedurende de winter (als het weer wat kouder wordt) – in het begin heeft men met name last van een branderig en jeukerig gevoel op de plaats van de beginnende winterteen. Deze symptomen worden meestal heviger wanneer men een warme ruimte betreedt. Vaak is er sprake van roodheid en zwelling. In veel gevallen onstaan er scheuren in de huid en kan er een wond ontstaan.
Vaak komen wintertenen bij een aantal mensen jaarlijks voor, voor de rest van hun leven. Andere mensen hebben een aantal jaren last van wintertenen, maar op een gegeven moment verschijnt de winterteen niet meer. Het is nog niet bekend waarom de wintertenen op deze manier verschijnen en waarom zij bij sommige mensen voorgoed verdwijnen. Wintertenen komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, dus het is mogelijk dat hormonen invloed hebben op de ontwikkeling van een winterteen.
Oorzaken
Sommige mensen zijn gevoeliger voor wintertenen dan andere. De oorzaak hiervan is niet geheel duidelijk. Factoren die kunnen bijdragen aan de wintertenen zijn:
- Familiaire aanleg.
- Slechte bloedcirculatie.
- Anemia.
- Slechte voeding.
- Hormonale veranderingen.
- Vochtige leefcondities.
Wintertenen is een abnormale reactie op kou. De factoren hierboven genoemd vergroten het risico.
Wat kunt u zelf doen?
Voorkomen van wintertenen:
- Houd uw voeten warm, draag sokken en schoenen met een hoge sluiting.
- Indien uw voeten toch koud worden verwarm ze langzaam, nooit op een verwarming.
- Niet roken.
Wat kunt u zelf doen als u wintertenen heeft:
- Niet krabben.
- Voorkom directe hitte, maar houd uw voeten warm.
- Als er een wond ontstaat gebruikt u een antiseptisch middel, zonodig in samenspraak met de huisarts.
Podotherapie
De podotherapeut zal trachten de druk op de voorvoet en met name de tenen te verminderen, dit geeft vaak enige verlichting van de pijnklachten. Schoenadvies en voetverzorging spelen hierbij een belangrijke rol.
Ingegroeide teennagels
Een ingegroeide teennagel (onychocryptosis) komt voor wanneer een deel van de nagel in de huid dringt wat vaak tot een ontsteking kan leiden. De ingegroeide nagel kan ook druk veroorzaken in the nagelsulcus zonder in de huid te dringen. Dit is technisch gezien geen ingegroeide nagel, maar kan ook zeer pijnlijk zijn.
HOE ZIET EEN INGEGROEIDE NAGEL ERUIT?
Meestal zit de zijkant van de nagel diep in de huid en het is dan ook moeilijk om de rand van de nagel te zien. De ernst van de afwijking van de nagel is zeer verschillend. Soms komt er in de hoek van de nagel een scherpe nagelpunt die zich in de huid dringt. Dit kan leiden tot een ontsteking. De teen kan rood, opgezet en zeer pijnlijk zijn bij een uitgebreide ontsteking/infectie.
Wat zijn de symptomen?
Pijn is het belangrijkste symptoom welke meestal begint als een lichte irritatie. Dit kan door druk op de zijkant van de nagel. De teen hoeft niet geïnfecteerd te zijn maar de ontsteking kan wel verspreiden. De teen is rood en ontstoken (paronychia) en er kan pus inzitten (infectie).
Wat zijn de oorzaken?
Het slecht knippen van de nagel wordt meestal gezien als de belangrijkste factor voor het ontstaan van een ingegroeide nagel, maar er kunnen ook andere oorzaken zijn.
- De vorm van de nagel, als de nagel meer gebogen is dan recht. Dit is meestal erfelijk maar kan ook door de druk van de schoen of een ongeval komen.
- Slecht en krap zittend schoeisel kan druk geven en zo de ingegroeide nagel veroorzaken.
- Een ongeval kan de vorm van de nagel veroorzaken.
- Druk van de teen ernaast kan een oorzaak zijn.
- Bij mensen met zweetvoeten komt dit vaker voor.
Podotherapeut
De basis van de behandeling van de podotherapeut is de oorzaak van de ingroei te voorkomen om recidief te voorkomen. De behandeling van de podotherapeut hangt af van de mate van ingroei. Bij een lichte tot matige ingroei kan een deskundige pedicure eventueel met podotherapeutische adviezen het ingegroeide nageldeel verwijderen. Na de vewijdering van het deel van de nagelplaat zal de ontsteking in de meeste gevallen redelijk snel verdwijnen tenzij er sprake in van neuropathie of een slechte doorbloeding.
Bij ingroeide nagels met uitgebreide ontsteking/infectie kan de verwijdering van een deel van de nagel door de podotherapeut of door de chirurg plaatsvinden. zie verder onder onderzoek/behandelmethoden: locoregionale anaestesie.